دقیقا کجایی...
تماشای سریال شهرزاد سبب شده
حساب دیگری روی سینمای خانگی باز کنم
و بفهمم خیلی از بیمزگیهای فیلم و سریالای تلویزیون،
مال تیغ بیرحم سانسور هست.
فهمیدم توی تلویزیون، تیغ سانسور،
تنها شامل صحنه های خاص و مثلا خط قرمزهای مذهب نیست.
فهمیدم فیلمسازهای بینوای ما،
چقدر باید از همه طرف تا شوند،
تا در قاب قیچی به دستان جا شوند.
***
شهرزاد، ماجرایی است نسبتا تکراری از جدال عشق و سنت و سیاست!
مشابهش را زیاد نوشته اند و بازی کرده اند.
اما متفاوت است و غمزه شیرینش به دل می نشیند.
فیلم در فضای کودتای 28 مرداد 32 سیر می کند
و می کوشد فضای آن دوران را منعکس کند.
برای من،
یکی از اولین جرقه هایی که توانست در ذهنم روشن کند،
این بود که دارم روایتی نسبتا صادقانه،
از فضای دوران جوانی دکتر شریعتی و فروغ فرخزاد را تماشا میکنم.
دو شخصیت محبوب دوران نوجوانیم،
که با همه تفاوتهایشان ،
تصویرهایی را که از زن ایرانی دهه سی توصیف میکنند،
به نظر من شباهتهای قابل توجهی دارد.
نکته دیگر این که،
فهمیدم رسانه و آموزش و پرورش انحصار طلب،
میتواند بدون بدگویی مشخص از شخصیتی،
آن را در ذهن نسلی تخریب کند،
نمونه اش دکتر مصدق است.
کسی که در ذهن هم نسلان ما خیلی محبوب تصویر نشد،
حتی من مدعی که خود را خیلی محدود به رسانه و آموزش نمی بینم
بدون هیچ دلیل مشخصی خیلی به سمت شناخت بیشتر این انسان تاثیر گزار
کشیده نشدم.
فیلم، فضای دردناک مرداد 32 را عیان به تصویر میکشد
و وقتی مشابتهش را با خاطره رنجهای نیمه شب 23 خرداد 88 ترکیب میکنی،
میتوانی مصدق و مصدقیها را بیشتر حس کنی...
کاری که رسانه رسمی اجازه آن را ندارد
اما از همه اینها گذشته،
شخصیت پردازی انسانی و طبیعی این فیلم،
بسیار جذاب است و بازیگران، به خوبی، این شخصیتها را جان بخشیده اند.
بازی فوق العاده علی نصیریان، ترانه علیدوستی و شهاب حسینی
آنقدر قدرتمند است که خامی نابلدها را کمرنگ میکند.
نه بدهای قصه بد مطلق هستند و نه خوبهای آن،
از آن مهمتر و دقیقتر و نابتر این که،
نه بدهای قصه کاملا لامذهبند،
نه خوبهایش کاملا یا حتی ناقصا مذهبی!
یعنی اصلا در اثنای دیدن شهرزاد،
به کشفی بزرگ نائل میایی
و آن این که در جوانه زدن ریشه های انقلاب 57،
آدمهایی که اهل نماز و حجاب و ...نبوده اند هم نقش داشته اند!
برای کسانی که
به وجود عبرت یا الگو عادت کرده اند
تجربه یک حس تازه است...
***
